spotkanie poprowadził dr Kamil Kopania, rozmówcami byli Anna Sekuła, Anna Stafiej i Ryszard Melliwa

„Groteską może być styl życia, patrzenie trochę bardziej krytyczne i ironicznie na wszystko, co przechodzi obok, czas, ludzie, przemijanie…”1.

Malarz, rysownik, scenograf teatralny i filmowy, ilustrator książek, twórca komiksów. Współzałożyciel Grupy Młodych Plastyków oraz ponownie wznawiającej swoją działalność w 1957 roku Grupy Krakowskiej.

Urodzony w 1924 roku w Krakowie, zmarł tamże w 2004 roku. Od początku swojej twórczości do lat 70. związany z Teatrem Lalki i Maski „Groteska”, dla której zaprojektował, samodzielnie lub we współpracy z Kazimierzem Mikulskim i swoją przyszłą żoną Lidią Minticz, ponad trzydzieści dekoracji do przedstawień.

W okresie niemieckiej okupacji, w latach 1941-1943, uczył się w Kunstgewerbeschule Krakau (Państwowej Szkole Rzemiosła Artystycznego), utworzonej na miejscu zlikwidowanej Akademii Sztuk Pięknych, gdzie m.in. obok Tadeusza Kantora, Aliego Bunscha, wspomnianych już Kazimierza Mikulskiego i Lidii Minticz, zapoznawał się z różnorodnymi technikami plastycznymi i twórczymi. W okresie powojennym kontynuował swoją naukę na przywróconej Akademii Sztuk Pięknych i Wydziale Architektury Politechniki Krakowskiej.

W 1948 roku Jerzy Skarżyński wraz z Lidią Minticz i Kazimierzem Mikulskim zostali zaproszeni do współpracy przez Władysława i Marię Jaremów w niedawno powstałej „Grotesce”. Ich praca plastyczna, wyrosła z kontestacji i niechęci wobec artystycznych postulatów socrealistycznych i politycznej presji programowej, stała się znakiem rozpoznawczym naszego teatru. Działający zazwyczaj w artystycznej triadzie mieli realny wpływ na kształt repertuarowy „Groteski”. Za ich sugestią Jaremowie do planu lalkowego dołączyli żywego aktora i maski, a niekonwencjonalne rozwiązania plastyczne, wyrosłe z fascynacji estetyką surrealistyczną i ideą Bachtinowskiej karnawalizacji, stały się znakiem rozpoznawczym ich pracy. Najważniejsze dekoracje scenograficzne stworzone przez Skarżyńskiego dla „Groteski” to m.in. zespołowy projekt do legendarnego Cyrku Tarabumba (1949 i 1957) wg Gwidona Miklaszewskiego, Konika Garbuska (1950), Nowych szat króla (1951), Igraszek z diabłem (1952 i 1965), Gdyby Adam był Polakiem. Noc cudów (1955), Orfeusza w piekle (1956), Achillesa i panien (1962), Janka Muzykanta (1969) czy późniejszego Cyrku Bumstarara (1985).

W końcówce latach 60., już w kolejnym okresie swojej twórczości scenograficznej, tworzył projekty dla Teatru Starego w Krakowie, w którym współpracował m.in. z Konradem Swinarskim przy spektaklu Fantazy (1967) wg Juliusza Słowackiego czy Zygmuntem Hübnerem przy Poskromieniu złośnicy wg Wiliama Szekspira z 1969 r., Jerzym Jarockim przy Wszystkim w ogrodzie wg Edwarda Albee z 1970 r. i Procesie wg Franza Kafki z 1973 r., Andrzejem Wajdą przy Tragicznej historii Hamleta księcia Danii wg Wiliama Szekspira z 1981 r.; Lidią Zamkow w Teatrze im. Juliusza Słowackiego (Ameryka wg Franza Kafki z 1968 r., Wesele wg St. Wyspiańskiego z 1969 r.).

Stworzył również dekoracje scenograficzne do słynnej grand opery Demony na podstawie Diabłów z Loudun Krzysztofa Pendereckiego w reżyserii Konrada Swinarskiego, wystawionej w 1969 roku w Staatsoper w Hamburgu. Współpracował także z Teatrem Rozmaitości we Wrocławiu, opolskim Teatrem 13 Rzędów przy Kainie wg Georga Byrona (1960) w reżyserii Jerzego Grotowskiego, Teatrem Wybrzeże w Gdańsku, Teatrem Dramatycznym w Warszawie.

Ponadto pracował przy filmowych realizacjach scenograficznych, jak obrazy w reżyserii Wojciecha Hasa: Rękopis znaleziony w Saragossie (1964), Lalka (1968), Sanatorium pod klepsydrą (1973) czy film Sylwestra Chęcińskiego Historia żółtej ciżemki z 1961 roku.

[1] Katarzyna Filimoniuk, Jerzy Skarżyński. Chwile z życia malarza i scenografa, Olszanica 2004, s. 69.

Data: 9 grudnia 2024 r.
Godzina: 18.00

Bilety dostępne online oraz w kasie teatru - wstęp 10 zł.